در این نوع نمونه‌گیری هر یک از اعضای جامعه، شانس برابر و مستقلی برای قرار گرفتن در نمونه دارند. منظور از مستقل بودن این است که انتخاب یک عضو به هیچ شکل در انتخاب سایر اعضای جامعه تاثیری ندارد. در این روش ابتدا فهرست اسامی تمامی اعضا را به دست آورده، سپس به هر یک از آنها نمره‌ای اختصاص می‌دهیم.
نمونه گیری تصادفی ساده بدون جایگشت یعنی واحد آماری را بعد از پس از انتخاب و یادداشت ویژگی های آن دوباره به جامعه بازنگردانیم.
فرمول کوکران پرکاربردترین شیوه در تعیین حجم نمونه است. فرمول کوکران به‌صورت زیر محاسبه می‌شود:
حال آنکه قرار نیست مقدار بیشتری از آن چیز بین آنان ردّ و بدل شود.
عرض سپاه . (ناظم الاطباء).
در این مطلب به بررسی روش های نمونه گیری تصادفی و غیرتصادفی پرداخته و شیوه‌های آنها را بررسی می‌کنیم.
نمونه‌گیری خوشه‌ای در نتیجه بهتر است برای بالا بردن دقت برآورد از شیوه نمونه‌گیری خوشه‌ای استفاده شود. برای چنین حالتی از بین استان‌های کشور به طور تصادف ۱۰ استان انتخاب می‌شود، از بین هر استان نیز ۱۰ شهر به طور تصادفی نمونه سوالات مقدمات مکانیک حرکت انسان پیام نور انتخاب شده و از هر شهر نیز ۱۰ خانه باز هم به طور تصادفی انتخاب می‌شود.
«آرمان ری‌بد» دکتری آمار در شاخه آمار ریاضی دارد. از علاقمندی‌های او، یادگیری ماشین، خوشه‌بندی و داده‌کاوی است و در حال حاضر نوشتارهای مربوط به آمار و یادگیری ماشین را در مجله فرادرس تهیه می‌کند.
بعنوان مثال ۶. از شماره ۶ به بعد هر ۱۰ نفر را به ترتیب از لیست انتخاب می کنیم. که لیست به صورت انتخاب نفرات ۶، ۱۶، ۲۶، ۳۶، ۴۶ و … می شود و تا زمانی که ۱۰۰ نمونه را جمع آوری نمایید نمونه گیری را ادامه می‌دهید.
هنگامیکه اولین عضو انتخاب شد بقیه اعضای نمونه مورد نظر به صورت خودکار تعیین می‌شوند. اگر افراد جامعه به صورت تصادفی فهرست شده باشند می‌توان نمونه‌گیری منظم را به جای نمونه‌گیری تصادفی ساده به کار برد.
برای مثال اگر منظور از نمونه‌گیری بررسی تعداد خودروهای قرمز رنگ باشد، می‌توان نمونه را به یک چهار راه محدود و رنگ خودرو ها را یادداشت کرد. نسبت تعداد خودروهای قرمز رنگ به کل می‌تواند درصد خودروهای قرمز رنگ را تخمین بزند.
( ناظم الاطباء ). قلیلی از چیزی برای دانستن چگونگی آن چیز از خوبی و بدی. ( یادداشت مؤلف ). جزئی که صفات و مشخصات کل را روشن سازد، یا فردی که معرف کلی باشد. مستوره : امیر سید عالم علی که علم و حیاش نمونه ای است به عالم علی و عثمان را.